Aztekler: Mezoamerika'nın Kayıp Uygarlığı
Aztekler, Mezoamerika'da bugünkü orta Meksika bölgesinde 14. ve 16. yüzyıllar arasında yaşamış bir Orta Amerika halkıdır. Zengin bir mitoloji ve kültürel mirasa sahip Azteklerin başkenti, günümüzde Meksiko'nun bulunduğu Texcoco Gölü'nün ortasında yer alan Tenochtitlan kentiydi. Aztekler, büyük bir uygarlık kurmuşlardı.
aztekler
Download File: https://urlcod.com/2vSWEC
Ancak bu uygarlık, İspanyol fatih Hernan Cortes'in Meksika'yı fethetmesi sırasında yapılan savaşlar sonucunda yok olmuştur. Tenochtitlan'ın kuşatılması ve düşmesi, Aztek İmparatorluğu'nun sonunu getirmiştir.
Bu makalede, Azteklerin kim olduğu, nasıl bir imparatorluk kurduğu ve nasıl yıkıldığı anlatılacaktır. Ayrıca, Azteklerin bıraktığı miras ve etkisi de değerlendirilecektir.
Aztekler kimdir?
Aztekler, Nahuatl dili konuşan farklı etnik gruplardan oluşan bir halktır. Nahuatl, Mezoamerika'da yaygın olarak kullanılan bir dil ailesidir.
Aztek adı, aslında bu halkın kendisine verdiği bir ad değildir. Bu ad, Alman bilim insanı Alexander von Humboldt tarafından 19. yüzyılın başlarında yaygınlaştırılmıştır.
Aztekler, kendilerine Mexica ya da Tenochca adını verirlerdi. Mexica adı, Meksika Vadisi'ne yerleştikleri yer olan Aztlan'dan gelmektedir. Tenochca adı ise, başkentleri Tenochtitlan'ın kurucusu olan efsanevi kahraman Tenoch'tan gelmektedir.
Azteklerin kökeni ve göçü
Azteklerin kökeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklar, onların Kuzey Amerika'nın güneybatısından göç ettiklerini söylerken, bazıları da onların Mezoamerika'nın yerli halklarından olduğunu iddia etmektedir.
Aztek efsanelerine göre, onlar Aztlan adlı bir adadan göç etmişlerdir. Bu ada nerede olduğu bilin mektedir, ancak bazı araştırmacılar onu Kaliforniya ya da Utah'ta aramaktadır.
Aztekler, 13. yüzyılda Aztlan'dan ayrılarak güneye doğru göç etmeye başlamışlardır. Bu göç sırasında, onlar farklı Mezoamerika halklarıyla karşılaşmış ve çatışmışlardır.Aztekler, göç ettikleri yerlerde yeni tanrılar ve kültürler öğrenmişlerdir.
Aztekler, Meksika Vadisi'ne ulaştıklarında, burada zaten kurulmuş olan Toltek, Tepanek, Acolhua ve diğer halklarla karşılaşmışlardır. Aztekler, bu halklardan etkilenmiş ve onlarla ittifaklar kurmuşlardır. Ancak, aynı zamanda onlarla rekabet etmiş ve savaşmışlardır.
Azteklerin kültürü ve inançları
Azteklerin kültürü ve inançları, Mezoamerika'nın diğer halklarından etkilenmiştir. Aztekler, çok tanrılı bir din benimsemişlerdir. Onların en önemli tanrıları şunlardır: Huitzilopochtli (savaş ve güneş tanrısı), Quetzalcoatl (yaratıcı ve rüzgar tanrısı), Tlaloc (yağmur ve bereket tanrısı), Tezcatlipoca (gece ve kader tanrısı) e Coatlicue (toprak ve doğum tanrıçası).
Aztekler, tanrılarına saygı göstermek için çeşitli ritüeller yapmışlardır. Bunların en bilineni insan kurban etmektir. Aztekler, savaşta ele geçirdikleri esirleri ya da kendi halklarından seçtikleri kişileri tanrılara sunmak için tapınaklarda öldürmüşlerdir. Bu kurban torenleri, hem dini hem de siyasi bir işlev taşımıştır.
Azteklerin kültüründe sanat, bilim, eğitim ve edebiyat da önemli bir yer tutmuştur. Aztekler, renkli taşlar, tüyler, altın ve gümüş gibi malzemelerle çeşitli heykeller, maskeler, takılar ve diğer süs eşyaları yapmışlardır. Aztekler, astronomia, matematik, tarih ve tıp gibi alanlarda da ilerlemişlerdir. Aztekler, Nahuatl alfabesi adı verilen bir yazı sistemi kullanmışlar ve bu yazıyla çeşitli kitaplar yazmışlardır. Aztek edebiyatında şiir, mitoloji, tarih ve felsefe gibi türler gelişmiştir.
Azteklerin başkenti Tenochtitlán
Azteklerin başkenti Tenochtitlan, Meksika Vadisi'nde Texcoco Gölü'nün ortasında kurulmuş bir adadır. Aztek efsanesine göre, göç eden Aztek halkı burada bir kartalın bir kaktüsün üzerinde bir yılan yediğini görmüştür. Bu görüntü onlara tanrı Huitzilopochtli tarafından verilmiş bir işarettir. Bu işaret sayesinde Aztekler buraya yerleşmeye karar vermiştir.
Tenochtitlan'ın kuruluşu 1325 yılı olarak kabul edilmektedir. Başlangıçta küçük bir ada olan Tenochtitlan zamanla büyümüştür. Aztekler gölün sularını kurutarak ya da yapay ad alar yaparak kentin alanını genişletmiştir. Kent, kanallar, köprüler, piramitler, tapınaklar, saraylar ve pazar yerleri gibi yapılarla donatılmıştır. Kentin nüfusu 16. yüzyılda 200 bin civarında olmuştur. Bu sayıyla Tenochtitlan, o dönemde Avrupa'nın en büyük kentlerinden biri olmuştur.
Tenochtitlan, Aztek İmparatorluğu'nun merkezi olmuştur. Burada yaşayan Aztek hükümdarları, imparatorluğun siyasi, dini ve askeri liderleri olmuştur. Tenochtitlan, aynı zamanda Mezoamerika'nın kültürel ve economik bir merkezi olmuştur. Burada çeşitli ürünlerin alınıp satıldığı büyük bir pazar bulunmaktaydı.
Aztek İmparatorluğu nasıl kuruldu?
Aztek İmparatorluğu, 15. yüzyılın ortalarında kurulmuş bir devlettir. Aztekler, Meksika Vadisi'nde yaşayan diğer halklarla ittifaklar ve savaşlar yaparak güçlenmiş ve genişlemiştir. Aztek İmparatorluğu'nun kuruluşu, Aztek Üçlü İttifakı adı verilen bir antlaşma ile gerçekleşmiştir.
Aztek Üçlü İttifakı ve genişlemesi
Aztek Üçlü İttifakı, 1428 Yılında Tenochtitlan, Texcoco ve Tlacopan kentlerinin arasında imzalanan bir antlaşmadır. Bu antlaşma ile bu üç kent, Meksika Vadisi'nde hakimiyet kurmak için birlikte hareket etmeye karar vermiştir. Bu ittifak sayesinde Aztekler, diğer halkları yenerek topraklarını ele geçirmişlerdir.
Aztek Üçlü İttifakı, 16. yüzyılın başlarına kadar sürmüştür. Bu süre zarfında Aztekler, Mezoamerika'nın büyük bir bölümünü fethetmiştir. Aztek İmparatorluğu'nun sınırları, bugünkü Meksika'nın orta ve güney bölgeleri ile Guatemala'nın bazı kısımlarını kapsamıştır. Aztek İmparatorluğu'nun nüfusu yaklaşık 5 milhões de civarında olmuştur.
Azteklerin yönetimi ve toplumsal yapısı
Aztek İmparatorluğu, merkezi bir yönetimle idare edilmiştir. Aztek hükümdarı ya da Hueyi Tlatoani (Büyük Konuşmacı), imparatorluğun en yüksek makamıdır.Hueyi Tlatoani hem siyasi hem de dini bir otoriteye sahiptir. Hueyi Tlatoani'nin altında Tlatoani (Konuşmacı) adı verilen yerel yöneticiler bulunmaktadır. Tlatoani'ler fethedilen bölgelerin başına getirilirler ve vergi toplamakla görevlidirler.
Aztek toplumu, sınıflara ayrılmıştır. En üst sınıfı soylular oluşturmaktadır. Soylular arasında askerler, rahipler, devlet görevlileri ve tüccarlar bulunmaktadır. Soyluların altında halk sınıfı vardır. Halk sınıfı çiftçilerden, zanaatkarlardan ve işçilerden oluşmaktadır. En alt sınıf ise kölelerdir. Köleler genellikle savaş esirleri ya da borcunu ödeyemyenlerdir. Köleler, özgürlüklerini kazanmak için çalışabilir ya da satılabilirler.
Azteklerin ekonomisi ve ticareti
Aztek İmparatorluğu'nun ekonomisi, tarıma dayanmaktadır. Aztekler, başlıca olarak mısır, fasulye, kabak, biber, patates ve kakao yetiştirmiştir. Aztekler, gölde yapay adalar olan chinampa'lar kurarak tarım alanlarını arttırmışlardır. Chinampa'lar, verimli ve sulak bir toprak sağlamıştır.
Aztekler, ticaret yaparak da ekonomilerini geliştirmiştir. Aztekler, fethettikleri bölgelerden vergi olarak çeşitli mallar almışlardır. Bu mallar arasında tüy, pamuk, tuz, bal mumu, balık, et, meyve, sebze, tütün ve değerli taşlar bulunmaktadır. Aztekler, bu malları Tenochtitlan'daki büyük pazarda satarak ya da takas ederek gelir elde etmişlerdir.
Azteklerin ticaret ağı Mezoamerika'nın çeşitli bölgelerine ulaşmıştır. Aztekler, özellikle Maya uygarlığı ile ticaret yapmışlardır. Aztekler, Maya topraklarından kakao, türkuvaz, altın ve gümüş gibi değerli mallar getirmiştir. Azteklerin ticaretini kolaylaştıran bir faktör de onların kullandığı para birimi olmuştur. Aztekler, kakao çekirdekleri ve bakır halkalar gibi malları para olarak kullanmışlardır.
Aztek İmparatorluğu nasıl yıkıldı?
Aztek İmparatorluğu'nun yıkılışı, 16. yüzyılın başlarında İspanyolların Meksika'ya gelmesiyle başlamıştır.İspanyollar, hem altın aramak hem de Hristiyanlığı yaymak için Mezoamerika'ya gelmişlerdir. İspanyolların liderari Hernan Cortes'tir. Cortes, 1519 yılında Meksika kıyılarına ulaşmıştır.
İspanyolların gelişi ve Moctezuma II
Cortes, Meksika'ya geldiğinde Aztek İmparatorluğu'nun hükümdarı Moctezuma II'dir. Moctezuma II, 1502 yılında tahta çıkmıştır. Moctezuma II, güçlü ve zeki bir liderdir. Ancak, imparatorluğun bazı bölgelerinde isyanlar ve ayaklanmalar vardır. Moctezuma II, bu sorunlarla uğraşmaktadır.
Moctezuma II, İspanyolların gelişini duyduğunda şaşırmıştır. Moctezuma II, İspanyolları tanrı Quetzalcoatl'ın geri dönen elçileri olarak sanmıştır. Quetzalcoatl efsanesine göre, bu tanrı bir gün geri dönecek ve dünyayı değiştirecektir. Moctezuma II, bu nedenle İspanyolları dostça karşılamıştır. Moctezuma II, Cortes'e altın ve hediyeler göndermiştir. Ancak Cortes'in amacı farklıdır. Cortes, Aztek İmparatorluğu'nu fethetmek istemektedir.
Tenochtitlan'ın kuşatılması ve düşüşü
Cortes, Tenochtitlan'a doğru ilerlemeye başlamıştır. Yolculuğu sırasında bazı yerli halklarla ittifak kurmuşt ır. Bu halklar, Azteklerden baskı görmüş ve onlara karşı düşmanlık beslemiştir. Cortes, bu sayede binlerce yerli savaşçıyı yanına almıştır. Cortes, 1519 yılının kasım ayında Tenochtitlan'a ulaşmıştır. Moctezuma II, Cortes'i sarayında ağırlamıştır. Ancak Cortes, Moctezuma II'yi rehin almıştır. Cortes, Moctezuma II'yi kullanarak Aztekleri control altına almaya çalışmıştır.
Ancak bu plan işe yaramamıştır. Aztek halkı, İspanyolların baskısına ve zulmüne karşı gelmiştir. 1520 yılının haziran ayında, Aztekler büyük bir ayaklanma başlatmıştır. Bu ayaklanma sırasında Moctezuma II ölmüştür. Cortes ve İspanyollar, Tenochtitlan'dan kaçmak zorunda kalmıştır. Bu olaya La Noche Triste (Hüzünlü Gece) adı verilmiştir.
Cortes, Tenochtitlan'dan kaçtıktan sonra yeniden toparlanmış ve yeni bir ordu kurmuştur. Cortes, 1521 yılının mayıs ayında Tenochtitlan'ı kuşatmaya başlamıştır.Kuşatma, üç ay sürmüştür. Bu süre zarfında Aztekler, hem İspanyolların hem de salgın hastalıkların saldırısına uğramıştır. Aztekler, yiyecek ve su sıkıntısı çekmiştir. Sonunda, 13 de agosto de 1521 tarihinde Tenochtitlan düşmüştür. Bu olay, Aztek İmparatorluğu'nun sonu olmuştur.
Aztek mirası ve etkisi
Aztek İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra İspanyollar, Meksika'yı kolonileştirmişlerdir. İspanyollar, Aztek kültürünü ve inancını yok etmeye çalışmışlardır. İspanyollar, Aztek tapınaklarını yıkarak yerine kiliseler inşa etmişlerdir. İspanyollar, Aztek yazılı kaynaklarını yakarak yerine kendi tarihlerini yazmışlardır. İspanyollar, Aztek halkını Hristiyanlaştırmaya ve sömürmeye çalışmışlardır.
Ancak Aztek kültürü ve inancı tamamen yok olmamıştır. Aztek halkı, direnç göstererek kendi kimliklerini korumaya çalışmışlardır. Aztek dili olan Nahuatl, bugün hala konuşulmaktadır. Aztek sanatı ve zanaatı da yaşamaya devam etmiştir. Aztek mitolojisi ve efsaneleri de unutulmamıştır.
Aztek uygarlığı, Mezoamerika'nın en büyük ve en etkili uygarlıklarından biri olmuştur. Aztek uygarlığı, hem kendi döneminde hem de sonraki dönemlerde kültürel ve tarihsel bir miras bırakmıştır. Aztek uygarlığı, Meksika'nın ulusal kimliğinin ve kültürünün bir parçası olmuştur. Aztek uygarlığı, aynı zamanda dünya tarihinin ve kültürünün de önemli bir unsuru olmuştur.
Sonuç
Bu makalede, Azteklerin kim olduğu, nasıl bir imparatorluk kurduğu ve nasıl yıkıldığı anlatılmıştır. Ayrıca, Azteklerin bıraktığı miras ve etkisi de değerlendirilmiştir.
Aztekler, Mezoamerika'da 14. ve 16. yüzyıllar arasında yaşamış bir Orta Amerika halkıdır. Aztekler, zengin bir kültür ve uygarlık yaratmışlardır. Aztekler, Meksika Vadisi'nde kurdukları Tenochtitlan kentiyle Mezoamerika'nın e büyük imparatorluğunu kurmuşlardır. Aztekler, İspanyolların gelişiyle savaşmış ve yenilmişlerdir. Aztekler, tarih boyunca hem Meksika hem de dünya kültürüne etki etmişlerdir.
Sıkça Sorulan Sorular
soru
Cevap
Aztek adı nereden gelir?
Aztek adı, Azteklerin geldikleri yer olan Aztlan'dan gelir. Aztlan, Nahuatl dilinde "beyazlık yeri" anlamına gelir.
Aztekler neden insan kurban ederlerdi?
Aztekler, insan kurban etmenin tanrıları memnun edeceğine ve onlara bereket, sağlık ve zafer gibi nimetler vereceğine inanırlardı. Ayrıca, insan kurban etmek Azteklerin siyasi gücünü ve otoritesini de gösterirdi.
Azteklerin en önemli eseri nedir?
Azteklerin en önemli eseri, başkentleri Tenochtitlan'dır. Tenochtitlan, gölün ortasında yapay bir ada üzerine kurulmuş muhteşem bir kentti. Kent, mimari, sanat, bilim ve ticaret açısından gelişmişti.
Aztekler hangi dili konuşurlardı?
Aztekler, Nahuatl dili konuşurlardı. Nahuatl, Mezoamerika'da yaygın olarak kullanılan bir dil ailesiydi. Nahuatl, bugün hala Meksika'da bazı yerli halklar tarafından konuşulmaktadır.
Aztek uygarlığı nasıl yok oldu?
Aztek uygarlığı, İspanyolların Meksika'yı fethetmesi sırasında yok oldu. İspanyollar, Aztekleri hem askeri hem de biyolojik olarak yenilgiye uğrattılar. İspanyollar, Aztek kültürünü ve inancını da yok etmeye çalıştılar.
0517a86e26